Το όνομά του ήταν Ολεξάντρ. Καταγόταν από μια γειτονική πόλη και έγινε το δεξί χέρι των Ρώσων κατακτητών στο χωριό Χνιλίτσια, στην περιοχή του Χάρκοβο. Αυτός ο συνεργάτης προσπαθούσε να παρακινήσει τις τοπικές ουκρανικές αρχές να συνεργαστούν με τους εισβολείς. Οι αρχές του χωριού, του οποίου ο μισός πληθυσμός περίπου 1.000 έχει ήδη τραπεί σε φυγή, αρνήθηκαν. Παρόλα αυτά, δεν υπήρξαν αντίποινα, όπως παραδέχονται και οι ίδιοι οι τοπικοί αξιωματούχοι.
Τα στρατεύματα του Κρεμλίνου συνάντησαν μεγαλύτερη αντίσταση στις γύρω πόλεις, όπου έστησαν στρατόπεδο στην αρχή της εισβολής, στις 24 Φεβρουαρίου. Οι Ρώσοι στρατιώτες τράπηκαν σε φυγή στις 11 Σεπτεμβρίου εν μέσω της αντεπίθεσης του τοπικού στρατού . Ο Oleksandr, ο άνθρωπος-σύνδεσμος, εξαφανίστηκε επίσης. Οι ντόπιοι πιστεύουν ότι πέρασε τα ρωσικά σύνορα, περίπου 18 μίλια μακριά. Σε αντίθεση με άλλα κοντινά χωριά, που υπέστησαν σοβαρές ζημιές από τις μάχες, τα σπίτια στα Χνηλίτσια παραμένουν όρθια. Αλλά ο πληθυσμός εξαρτάται πλέον από την ανθρωπιστική βοήθεια για να επιβιώσει .
Ως αποτέλεσμα της ένοπλης σύγκρουσης, ένας στους τρεις Ουκρανούς υποφέρει από επισιτιστική ανασφάλεια και έως και το 40% των ανθρώπων σε περιοχές που έχουν πληγεί από τον πόλεμο στα ανατολικά δεν λαμβάνουν επαρκείς ποσότητες τροφίμων, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (WFP). Τον τελευταίο χρόνο, η τιμή του μέσου καλαθιού αγορών έχει αυξηθεί κατά 35%, σημειώνει ο διευθυντής αυτής της υπηρεσίας των Ηνωμένων Εθνών στην Ουκρανία, Μάθιου Χόλινγκγουορθ, κατά τη διάρκεια συνέντευξης στην EL PAÍS στο Κίεβο. Επιπλέον, η ρωσική εισβολή ανέβασε το ποσοστό φτώχειας από 2% σε 25%, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας. Αυτό το ποσοστό θα μπορούσε να φτάσει το 55% μέχρι το τέλος του επόμενου έτους, δήλωσε ο Arup Banerji, διευθυντής της Παγκόσμιας Τράπεζας για την Ανατολική Ευρώπη, σε συνέντευξή του στο Reuters στα μέσα Οκτωβρίου.
Δύο φορτηγά βγαίνουν από μια τεράστια αποθήκη στην πόλη του Χάρκοβο, φορτωμένα με τρόφιμα. Πηγαίνουν στα Χνηλίτσια, περίπου τρεις ώρες οδικώς. Στο πίσω μέρος των φορτηγών υπάρχουν 300 ατομικές μερίδες. Κάθε κουτί ζυγίζει πάνω από 27 κιλά και περιέχει αλεύρι σίτου, λάδι, αλάτι, ζάχαρη και κονσέρβες με κρέας και φασόλια.
Αυτά τα πακέτα φροντίδας προετοιμάζονται από το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφίμων του ΟΗΕ (WFP) και διανέμονται από την τοπική ανθρωπιστική οργάνωση ADRA. Δίπλα στη στάση του λεωφορείου, όπου βρίσκεται το ένα από τα δύο σημεία παράδοσης, υπάρχει ένα παντοπωλείο και διακρίνονται λίγοι πελάτες που μπαινοβγαίνουν. Αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι εδώ απλώς κάνουν ουρές για να συλλέξουν τρόφιμα από τη ΜΚΟ. Αυτή η αύξηση 35% στις τιμές των τροφίμων «είναι μια πολύ μεγάλη αύξηση και άμεση συνέπεια του πολέμου», εξηγεί ο Χόλινγκγουορθ, προσθέτοντας ότι σε πολλά μέρη δεν υπάρχει πλέον ούτε ένα κατάστημα για να ψωνίσεις.
Στην ανατολική και νότια Ουκρανία, υπάρχουν περίπου 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν κοντά σε ζώνες μάχης. Πολλοί είναι Ουκρανοί που δεν κατάφεραν να διαφύγουν σε ασφαλέστερες περιοχές λόγω οικονομικών προβλημάτων ή έλλειψης οικογενειακών δεσμών, εξηγεί ο Hollingworth. «Οι περισσότεροι από αυτούς που έμειναν πίσω δεν είχαν άλλη επιλογή και υπάρχουν πολλοί ηλικιωμένοι που είναι μόνοι ή ανάπηροι». Η Μόσχα μέχρι στιγμής έχει αγνοήσει όλα τα αιτήματα του WFP και δεν επιτρέπει ανθρωπιστική βοήθεια στα τμήματα της Ουκρανίας που κατέχονται από τα στρατεύματά της . Αν και δεν μπορούν να φτάσουν σε αυτές τις περιοχές, ο οργανισμός βοηθά 2,8 εκατομμύρια ανθρώπους το μήνα σε άλλα μέρη της χώρας με βασικά είδη διατροφής ή με κουπόνια που μπορούν να εξαργυρωθούν στα καταστήματα.
Καλυμμένη με μια πράσινη μαντίλα, η Μαρία Φεντιούκ, 79 ετών, η καημένη μετά βίας μπορεί να διαχειριστεί το κουτί της με τα τρόφιμα που μόλις πήρε και προσπαθεί να πάρει το δρόμο που οδηγεί στα Χνιλίτσια. Χήρα εδώ και έξι χρόνια, πέρασε το επάγγελμα μόνη της, χωρίς οικογένεια, χωρίς λαχανικά στον κήπο ή ζώα για τροφή. Λέει ότι οι λίγες οικονομίες που έχει χρησιμοποιούνται για φάρμακα. Ως νεαρή γυναίκα, εργαζόταν σε ένα κέντρο ημερήσιας φροντίδας και στη συνέχεια στράφηκε στη γεωργία. Φρόντιζε αγελάδες και τις άρμεγε, αλλά αυτό ήταν μέχρι να κλείσει η φάρμα. Ερωτηθείσα αν της λείπει το σοβιετικό παρελθόν της χώρας , η γυναίκα σφίγγει τα χείλη της και κουνάει το κεφάλι της χωρίς να ανοίξει το στόμα της.
«Δεν θέλουν να είμαστε καλύτερα από αυτούς. Γι' αυτό ο Πούτιν θέλει να πάρει τη γη μας, η οποία είναι πολύ παραγωγική. Όλοι οι Ρώσοι ζηλεύουν την Ουκρανία», λέει ο Oleksandr Zelenskiy, 69 ετών, ο οποίος ξεσπά σε γέλια όταν σημειώνει ότι το επώνυμό του είναι ίδιο με αυτό του Ουκρανού προέδρου.
Σε κάθε περίπτωση, διευκρινίζει ότι οι Ρώσοι «δεν έκαναν φρικτά πράγματα εδώ». «Πήραν το αυτοκίνητο ενός από τους γείτονες, αλλά δεν σκότωσαν κανέναν», εξηγεί. Ο Ζελένσκι περιμένει με πολλές δεκάδες άτομα για να πάρουν το κουτί του φαγητού τους. Για αυτόν τον άνθρωπο, που ήρθε στα Χνηλίτσια το 1977 ως δάσκαλος, το κύριο πρόβλημα τώρα δεν είναι τόσο το φαγητό όσο η έλλειψη λήψης κινητού τηλεφώνου και σύνδεσης στο διαδίκτυο. «Πρέπει να πάμε εκεί πάνω για να συνδεθούμε», προσθέτει, δείχνοντας έναν κοντινό λόφο. Δίπλα του, ο Gregori Babak, 63, ένας από τους τοπικούς ηγέτες,
Μια σκοτεινή πρόβλεψη μέχρι την άνοιξη
Ο διευθυντής του WFP παρουσιάζει μια σκοτεινή εικόνα του τι να περιμένουμε από τώρα μέχρι την άνοιξη. Εκτός από την έλλειψη πόρων για τον πληθυσμό που ζει κοντά στην πρώτη γραμμή, υπάρχουν τώρα εκατομμύρια θύματα των συστηματικών επιθέσεων σε ενεργειακές υποδομές που πραγματοποίησαν οι Ρώσοι τις τελευταίες εβδομάδες. Η τελευταία –και η πιο συναρπαστική, σύμφωνα με τις αρχές– έγινε την Τρίτη της περασμένης εβδομάδας. Αυτό έχει κάνει το γεωγραφικό εύρος της ευπάθειας πολύ ευρύτερο, σημειώνει ο Hollingworth. Ένα άλλο πρόβλημα είναι η περιοχή υπό ρωσική κατοχή, στην οποία δεν μπόρεσαν να αποκτήσουν πρόσβαση. «Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν άνθρωποι που έχουν ανάγκη εκεί», λέει, με βάση την εμπειρία του σε άλλες περιοχές που ανακαταλήφθηκαν πρόσφατα από τους Ουκρανούς. Αλλά δεν έχουν άδεια που να τους επιτρέπει να μπουν μέσα. Ο επικεφαλής του WFP στην Ουκρανία λέει ότι δεν θα σταματήσουν να χτυπούν την πόρτα, αλλά, μέχρι στιγμής, η Μόσχα δεν την έχει ανοίξει.
Ο μεγαλύτερος ηλικιακά που έχει απομείνει στο χωριό είναι ο Νικόλα Βιτσώτα, 52 ετών, τον έχει ανεβάσει στην ηγεσία μιας από τις δύο περιοχές στις οποίες είναι χωρισμένο το χωριό. Ήταν αυτός που αρνήθηκε να συνεργαστεί με τους Ρώσους. Ήταν επίσης υπεύθυνος για την απόσυρση όλων των εγγράφων που θα μπορούσαν να είναι συμβιβαστική για τους κατακτητές. Είναι ευγνώμων που η καταστροφή δεν ήταν παρόμοια με αυτή που συνέβη σε πόλεις όπως το Izium, στην ίδια περιοχή. Επίσης, δεν υπάρχουν νεκροί να αναφερθούν: οι Ρώσοι, που μπήκαν στα Χνιλίτσια στις 24 Φεβρουαρίου λόγω της γειτνίασης τους με τα σύνορα, πήραν έναν πρώην στρατιώτη για μια τριήμερη ανάκριση, αλλά αυτό ήταν όλο, λέει ο Βιτσότα.Καμαρώνει καθώς δείχει περήφανα ένα βίντεο στο στο κινητό του που απαθανατίζει τη στιγμή που είχε την τιμή να υψώσει ξανά τη γαλαζοκίτρινη σημαία της Ουκρανίας όταν μπήκε ο στρατός για να απελευθερώσει την πόλη.
Στα Χνηλίτσια δεν έχει μείνει σχεδόν κανένας νέος. Υπήρχαν περίπου 30 παιδιά πριν από τον πόλεμο, αλλά έχουν απομείνει μόνο περίπου 10, εκτιμά η Βιτσώτα. Μια 21χρονη γυναίκα με το όνομα Βαλέρια εμφανίζεται για το πακέτο συντήρησης της. Έχει δύο παιδιά, το μεγαλύτερο από τα οποία είναι τρία. Η μικρή γεννήθηκε μόλις μια εβδομάδα πριν την εισβολή. Κοντά της στέκεται η Μαρία Φεντιούκ, η ηλικιωμένη γυναίκα που ζει μόνη της. Πήρε το κουτί με το φαγητό της και κάθεται στο παγκάκι στη στάση του λεωφορείου. Είναι πολύ βαρύ γι 'αυτήν, και δεν μπορεί να το κουβαλήσει οτο σπίτι. Μερικοί γείτονες κουβαλούν τα δικά τους κουτιά,ι με ποδήλατα ή καροτσάκια. «Δεν ξέρω πώς θα επιστρέψω στο σπίτι. Δεν το έχω σκεφτεί ακόμα», θρηνεί ο Fediuk.
Δεν είναι η μόνη χωριανή που έχει αυτό το πρόβλημα. Αλλά ο πόλεμος δεν βγάζει μόνο τα χειρότερα στους ανθρώπους, αλλά και τα καλύτερα. Σύντομα, γείτονες με αυτοκίνητα εμφανίζονται για να βοηθήσουν τους άλλους. Είναι ο νόμος της αλληλεγγύης στα σύνορα της πείνας. Στο μέλλον, η μεγαλύτερη πρόκληση θα είναι ο πληθυσμός να γίνει αυτάρκης για άλλη μια φορά, σημειώνει ο διευθυντής του WFP, επειδή η επείγουσα βοήθεια δεν μπορεί να διαρκέσει για πάντα.
